พิพิธภัณฑ์ศิริราชพิมุขสถาน ตั้งอยู่ภายในบริเวณโรงพยาบาลศิริราช ถือเป็นแหล่งเรียนรู้แห่งใหม่ในพื้นที่สถาบันการแพทย์สยามินทราธิราช เพื่อเปิดประสบการณ์ การเรียนรู้ ทั้งด้านประวัติศาสตร์การแพทย์, การก่อตั้งโรงพยาบาลศิริราช, โรงเรียนแพทย์แห่งแรก, พัฒนาวิทยาการแพทย์ของโรงพยาบาลศิริราช ทั้งแผนปัจจุบันและแผนไทย ซึ่งภายในพิพิธภัณฑ์ฯ ได้รับการออกแบบอย่างสวยงาม ทันสมัย ใช้ระบบคอมพิวเตอร์ ควบคุมทั้งสื่อนำเสนอและระบบการเข้าชม สามารถรองรับการเยี่ยมชมได้อย่างต่อเนื่อง ทั้งแบบหมู่คณะคราวละหลายร้อยคน หรือผู้สนใจที่มาแบบส่วนตัวก็ได้เช่นกัน
สำหรับพิพิธภัณฑ์ที่ยังคงเหลืออยู่ 6 แห่ง สำหรับใช้เป็นแหล่งเรียนรู้และคลังวัตถุทรงคุณค่า สามารถเปิดให้ประชาชนทั่วไปได้เข้าเยี่ยมชมได้อยู่นั้น มีดังนี้
2. พิพิธภัณฑ์นิติเวชวิทยา สงกรานต์ นิยมเสน
3. พิพิธภัณฑ์ปรสิตวิทยา
ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2513 โดย ศ.นพ.วิจิตร ไชยพร ที่ได้เก็บรวบรวมตัวอย่างสิ่งแสดงจากผู้ป่วย จากการตรวจศพ ฯลฯ ไว้ใช้ในการเรียนการสอนนักศึกษาหลักสูตรต่าง ๆ โดยเฉพาะนักศึกษาแพทย์ แต่ในภายหลังมีการจัดแสดงแบ่งเป็นหมวดหมู่ และได้เปิดให้บุคคลทั่วไปได้เข้าชมด้วย ทั้งนี้ เพื่อเป็นแหล่งความรู้ที่ต้องการให้คนดูตระหนักถึงอันตราย และโทษของการบริโภคแบบผิด ๆ ภายในพิพิธภัณฑ์ แบ่งออกเป็นหมวดหมู่ เช่น พยาธิตัวกลม, พยาธิตัวแบน, โปรโตซัวทางการแพทย์ และแมลงนำโรค สัตว์มีพิษ ฯลฯ ซึ่งแต่ละหมวดหมู่ประกอบไปด้วยสิ่งแสดงหลากหลาย เช่น อวัยวะของผู้ป่วยที่ติดเชื้อปรสิต โดยเฉพาะอัณฑะของผู้ป่วยโรคพยาธิเท้าช้างซึ่งหนักถึง 35 กิโลกรัม, ตัวพยาธิของจริง, หุ่นจำลองแบบต่าง ๆ, แผ่นภาพเกี่ยวพยาธิ, การจัดแสดงตู้จำลองแสดงการติดเชื้อหนอนพยาธิชนิดต่าง ๆ และมีการจัดแสดงสภาพแวดล้อมของสัตว์มีพิษ เช่น แมงมุมพิษ, ตะขาบ และ แมงป่อง เป็นต้น
4. พิพิธภัณฑ์กายวิภาคศาสตร์คองดอน
พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ตั้งขึ้นโดย ศ.เอ็ดการ์ เดวิดสัน คองดอน ซึ่งคนแรกที่เข้ามาปรับปรุงการศึกษาแพทย์ ต่อมาใน พ.ศ. 2470 ศ.นพ.สุด แสงวิเชียร ก็ได้มาพัฒนาต่อจนกลายเป็นพิพิธภัณฑ์กายวิภาคศาสตร์ และเปิดเป็นทางการเมื่อ พ.ศ. 2491 ภายในพิพิธภัณฑ์มีส่วนจัดแสดงแบ่งเป็น 2 ห้อง คือ ห้องแรก แสดงสิ่งแสดงทางกายวิภาคทั่วไป ประกอบด้วย ภายวิภาคของอวัยวะรับความรู้สึกพิเศษ เช่น หู, ตา, จมูก, ลิ้น, การจัดแสดงระบบประสาท, ระบบหลอดเลือด, การจัดแสดงการเจริญเติบโตตามอายุ ตั้งแต่ embryo ขนาดเล็ก ทารกในครรภ์ขนาดต่าง ๆ จนถึงระยะคลอด และการจัดแสดงอวัยวะตามระบบต่าง ๆ อาทิ ระบบปัสสาวะและอวัยวะสืบพันธุ์, ระบบทางเดินอาหาร, ระบบทางเดินหายใจ และการจัดแสดง ร่างกายมนุษย์ตัดตามขวางตลอดตัว
ส่วนในห้องที่ 2 มีจัดแสดงเฉพาะกระดูกและข้อต่อ อาทิ การจัดแสดงกระดูกทุกชิ้นของร่างกาย รวมทั้งกะโหลกซึ่งแยกเป็นชิ้น ๆ, การแสดงส่วนประกอบของกระดูก, การแสดงข้อต่อแบบต่างๆ นอกจากนี้ ยังมีการจัดแสดงโครงกระดูกของบุคคลในวงการแพทย์ท่านต่าง ๆ อีกด้วย และหนึ่งไฮไลท์ที่สำคัญ คือ การจัดแสดงเส้นประสาททั้งร่างกาย, หลอดเลือดแดงทั้งร่างกาย ซึ่งเป็นสิ่งแสดงทางกายวิภาคที่มีอยู่ชิ้นเดียวในโลกที่ตั้งในพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้เท่านั้น
5. พิพิธภัณฑ์ก่อนประวัติศาสตร์และห้องปฏิบัติการสุด แสงวิเชียร
ก่อตั้งโดย ศ.นพ.สุด แสงวิเชียร อดีตหัวหน้าภาควิชากายวิภาคศาสตร์ และอดีตคณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล เปิดอย่างเป็นทางการเมื่อ พ.ศ. 2515 ภายในพิพิธภัณฑ์ประกอบด้วยการจัดแสดงเรื่องราววิวัฒนาการของมนุษย์, แผนภูมิวิวัฒนาการของสัตว์กลุ่มไพรเมตตั้งแต่ 70 ล้านปีจนถึงปัจจุบัน ต่อด้วยเรื่องก่อนประวัติศาสตร์ของพื้นโลก เริ่มจากแผนภูมิแสดงระยะเวลาสิ่งมีชีวิตเมื่อราว 550 ล้านปีมาแล้ว รวมถึงกลุ่มสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอายุประมาณ 70 ล้านปี มีการจัดแสดงเป็น 3 สมัย เช่น สมัยหินเก่า มีเครื่องมือหิน อายุ มากกว่า 10,000 ปี, สมัยหินกลาง มีเครื่องมือหิน อายุประมาณ 10,000 ปี และเครื่องใช้เครื่องประดับสมัยหินใหม่ อายุประมาณ 4,000 ปี รวมถึงเครื่องปั้นดินเผาเขียนสีแบบต่าง ๆ พร้อมตัวอย่างสิ่งจัดแสดงทั้งหมดที่เป็นหลักฐานทางวัฒนธรรมของมนุษย์ในสมัย ต่าง ๆ ในประเทศไทย
นอก จากนี้ ยังเป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์และโบราณคดีของพื้นที่วัง หลัง-บางกอกน้อย ที่มีเรื่องราวยาวนานมาตั้งแต่สมัยอยุธยา, ธนบุรี และรัตนโกสินทร์ ด้วยหลักฐานสำคัญ เช่น ศาสตราวุธของกรม, พระราชวังหลัง, ฐานป้อมพระราชวังหลัง, เรือไม้ขนาดใหญ่ และเครื่องถ้วยโบราณ ฯลฯ นอกจากนี้ ยังมีโรงภาพยนตร์ 4D และเรียนรู้วัฒนธรรมผ่านวิถีชีวิตชุมชนจำลอง พิพิธภัณฑ์ศิริราชพิมุขสถานอีกด้วย
ระเบียบการเข้าชมพิพิธภัณฑ์
1. ห้ามถ่ายภาพก่อนได้รับอนุญาต
2. ห้ามรับประทานอาหารและเครื่องดื่มภายในพิพิธภัณฑ์
3. ห้ามส่งเสียงดังรบกวนผู้เข้าชมท่านอื่น
4. ห้ามนำกระเป๋าใบใหญ่เข้าไปในบริเวณห้องจัดแสดงนิทรรศการต่าง ๆ
สำหรับผู้ที่สนใจต้องการเพิ่มประสบการณ์และความรู้ทางการแพทย์ให้มากขึ้น ก็สามารถเดินทางไปได้ แต่อย่าลืมที่จะเคารพกฎระเบียบและปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด เพื่อไม่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อแหล่งเรียนรู้ ที่เป็นเหมือนสมบัติล้ำค่าทางการศึกษาด้วย
การเดินทาง
รถประจำทางสายผ่านหน้าโรงพยาบาลศิริราช ได้แก่ สาย 19, 57, 81, 146, 149, และ 157
เรือด่วนเจ้าพระยาระบุลงท่าพรานนก
เรือข้ามฟากท่าพระจันทร์-วังหลัง, ท่าช้าง-วังหลัง
ที่อยู่ : พิพิธภัณฑ์การแพทย์ศิริราช เลขที่ 2 ถ.พรานนก แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ
เวลาเปิด-ปิด : เปิดวันจันทร์, พุธ– อาทิตย์ (หยุดวันอังคารและวันนักขัตฤกษ์) เวลา 10.00–17.00 น.
ราคา : บุคคลทั่วไทยที่เป็นชาวไทย ราคา 150 บาท (ลดเหลือ ราคา 100 บาท) เด็กราคา 50 บาท (ลดเหลือ ราคา 30 บาท) และชาวต่างประเทศ ราคา 300 บาท (หากต้องการเดินทางมาเป็นหมู่คณะ ต้องส่งหนังสืออย่างน้อย 2 สัปดาห์)
โทรศัพท์ : 0 2419 2600
เว็บไซต์ : si.mahidol.ac.th และ เฟซบุ๊ก Siriraj Museum-พิพิธภัณฑ์ศิริราช
ที่มา http://travel.kapook.com